สารอวยพรปีใหม่ พ.ศ.2558

สวัสดีพี่น้องชาวสาธารณสุขทุกท่านครับ

ในศุภวาระดิถีขึ้นปีใหม่ พ.ศ. 2558 นี้ ผมขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัยและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ในสากลโลก โปรดดลบันดาลให้ท่านและครอบครัวประสบความสุข สงบ สันติในทุกๆ ด้านของชีวิตนะครับและขอถือโอกาศนี้เปิดช่องทางสื่อสารนี้ครับเพื่อเอื้อโอกาสให้ผมได้เชื่อมโยงความคิดเห็นของผมตลอดจนความเป็นไปต่างๆ ในกระทรวงฯ ต่อชาวสาธารณสุขอย่างทั่วถึงสมดังความตั้งใจโดยเฉพาะพี่น้องในภูมิภาค

ผมให้ความสำคัญกับการสื่อสารมากครับ ยิ่งการทำงานในองค์กรที่มีขนาดใหญ่เช่นนี้ การสื่อสารยิ่งมีความจำเป็น การแลกเปลี่ยนข้อคิดและข้อสังเกตระหว่างกันน่าจะช่วยกระชับสายสัมพันธ์น้องพี่ชาวสาธารณสุข ทั้งในและนอกกระทรวง ให้แน่นแฟ้นได้ และก็น่าจะช่วยให้การปฏิบัติหน้าที่ของพวกเราสัมฤทธิ์ผล มีความสุข และมีมิติของการช่วยเหลือเกื้อกูลกันด้วย

สำหรับครั้งแรกนี้ ผมก็ขอถือโอกาสประมวลข้อสังเกตจากการมาปฏิบัติภารกิจที่กระทรวงในช่วงเกือบ 4 เดือนที่ผ่านมา

การลงพื้นที่ช่วย ‘เปิด’ และ ‘เปลี่ยน’ โลกทัศน์ได้ดีมากครับ เพราะมันช่วยให้ผมเห็นการทำงานของพวกเรา เห็นศักยภาพในการพัฒนา และทราบนวัตกรรมทางความคิดที่เป็นประโยชน์ต่อการขยายสู่วงกว้าง

การลงพื้นที่ครั้งแรกที่เขตสุขภาพที่ 12 เป็นความรู้สึกปีติยินดีที่ได้เห็นการทำงานของชาวสาธารณสุขที่ทุ่มเทเพื่อประชาชน และการลงพื้นที่ครั้งถัดไปในเขต 8, เขต 5, เขต 9 และ เขต 1 ภาพก็ยังเป็นทำนองเดียวกัน และก็เชื่อด้วยว่าภาพทำนองนี้จะมีให้เห็นในเขตอื่นที่ผมจะไปเยี่ยมในอนาคต

ภาพความร่วมมือโดยสมานฉันท์ของเจ้าหน้าที่สถานบริการทุกระดับและทุกภาคส่วนในการขับเคลื่อนงานระดับเขต อันถือเป็นความร่วมมือที่ก้าวข้ามพรมแดนจังหวัด พรมแดนองค์กร และพรมแดนกระทรวงที่น่าสรรเสริญยิ่ง ทั้งยังสร้างนวัตกรรมทางความคิดในการร่วมใช้ทรัพยากรและแก้ไขปัญหาตามบริบทของเขตด้วย อาทิ การพึ่งพาตนเองให้มากที่สุดโดยส่งผู้ป่วยออกนอกเขตเท่าที่จำเป็น การพัฒนาระบบดูแลผู้สูงอายุ การจัดตั้งศูนย์ดูแลโรคยากๆ เป็นเครือข่าย และการทำความร่วมมือกับโรงเรียนแพทย์ในการเพิ่มพูนศักยภาพบุคลากรและการบริการ เป็นต้น

ภาพประทับใจถัดมา คือ ภาพความพยายามของเจ้าหน้าที่ รพสต. รพช. รพท. รพศ.ในการวางระบบบริการ ระบบข้อมูล ระบบการพัฒนาบุคลากร อย่างเชื่อมโยง ไร้รอยตะเข็บ เป็นเชิงรุก เป็นองค์รวม และครอบคลุมลงไปถึงระดับครัวเรือน (ผ่าน family care team) ทั้งยังมีการระดมสมอง ทักษะ เม็ดเงินจากภาคส่วนสุขภาพภายในและภายนอกกลไกกระทรวง โดยเฉพาะเครือข่ายภาคประชาชนและเอกชน ให้เข้ามาร่วมรับผิดชอบสุขภาพของคนในชุมชน

ผมดีใจที่ได้เห็นการเกื้อกูลทำนองนี้นะครับ ผมชื่นชมที่พวกเรายังมีความเป็นพี่น้องกัน ทั้งยังเห็นความสำคัญของการดึงคนนอกสายวิชาชีพมาร่วมขับเคลื่อนงานสุขภาพ เพราะมันเป็นงานที่อาศัยชาวสาธารณสุขเพียงลำพังไม่ได้

ที่สำคัญ การประสานงานในแนวราบของหลายภาคส่วนในท้องที่ โดยยึดชุมชนเป็นศูนย์กลางเช่นนี้ ยังทำให้การทำงานของทุกคนและทุกองค์กรก้าวข้ามความแตกต่างเชิงปัจเจกบุคคลหรือองค์กร อันถือเป็นความตั้งใจประการหนึ่งของผมในการมาปฏิบัติงานที่กระทรวงสาธารณสุขนี้

หลักการทำงานของผมจึงเป็น

1. activate แผนงานสำคัญที่ดำเนินการอยู่แล้วให้เข้มแข็งขึ้น

2. scale up แผนงานที่มีการทดลองทำสำเร็จในบางจุดให้ครอบคลุมทั่วประเทศอย่างเป็นระบบ

3. kick start แผนงานใหม่ที่ควรเริ่ม

ตัวอย่างเช่นของขวัญปีใหม่ ผมก็มองว่าเป็นโอกาสอันดีที่เราจะ “กดปุ่ม” เดินเครื่องแผนงานที่ควรเร่งดำเนินการและก่อประโยชน์ในวงกว้าง อาทิ การดูแลสุขภาพผู้สูงอายุอย่างต่อเนื่อง เพราะแม้สังคมไทยได้เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุแล้ว แต่จนบัดนี้เรายังไม่มีรูปแบบการดูแลที่ครอบคลุมทั่วประเทศ จึงสมควรแก่เวลาที่เราจะวางระบบอำนวยคุณภาพชีวิตแก่คนกลุ่มนี้อย่างจริงจัง

การดูแลผู้ป่วยในระยะท้ายก็เช่นกัน การให้เขาได้ใช้ชีวิตช่วงสุดท้ายอย่างสงบ ไร้กังวล ได้ทำสิ่งที่อยากทำ ได้ใกล้ชิดคนที่เขารัก น่าจะเป็นวิธีที่เมืองไทยในศตวรรษที่ 21 ควรเร่งดำเนินการ

การจัดทีมหมอครอบครัวแบบสหวิชาชีพ ก็มีจุดประสงค์เพื่อขยายรูปแบบการดำเนินงานของ รพ.สต.หลายแห่งให้ครอบคุลมทั่วประเทศ เรายังมีอีกหลายอย่างทีเดียวที่ต้องทำในเรื่องนี้นะครับ อาทิ เราจะทำอย่างไรให้บุคลากรมองบริการปฐมภูมิ เวชศาสตร์ครอบครัว การป้องกันและส่งเสริมสุขภาพ เป็นงานที่น่าสนใจ น่าตื่นเต้น มีคุณค่า ไม่ต่างจากบริการสุขภาพระดับสูงขึ้นไป อันนี้ถือเป็นประเด็นที่ท้าทายมาก

ในช่วงเกือบ 4 เดือนของการทำงาน ผมได้ประสบพบความเห็นต่างของชาวสาธารณสุขหลายกลุ่มทีเดียว และบางกรณีก็เป็นความแตกต่างอย่างมากด้วย

ผมจึงเชิญทุกฝ่ายมาพูดคุย พยายามรับฟังความคิดของทุกฝ่าย เพื่อผสมผสานจุดดีของทุกฝ่าย ไม่มีกลุ่มใดถูกต้องทั้งหมดแน่นอน ผมอยากให้สังคมของเราเป็นสังคมที่ทุกฝ่ายร่วมไตร่ตรองปัญหาและหาทางออกนะครับ เพราะนี่คือภาพฝันของเมืองไทยที่เราทุกคนอยากให้เป็น

ผมจะพยายามอย่างต่อเนื่องครับ และจะหากิจกรรมร่วมที่จะทำให้ทุกฝ่ายหันหน้าเข้าหากัน ปรับความเข้าใจกัน และร่วมหาทางออกด้วยกัน ซึ่งแน่นอนว่าคงต้องใช้เวลา แต่เมื่อได้เห็นภาพความมุ่งมั่น ความเสียสละ และฉันทะของชาวสาธารณสุขในพื้นที่ที่ทำงานเพื่อประโยชน์สุขของชาวบ้านเป็นสำคัญแล้วทำให้ผมก็มีกำลังใจมากครับ

ขอให้ทุกท่านมีความสุขในการทำงานครับ